Tại buổi tuyên truyền, Bác sĩ Nguyễn Thị An - Giám đốc tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam đã phân tích những tác hại của thuốc lá, thuốc lá, thuốc lá mới. Thạc sĩ, bác sĩ Đào Thị Tuyết đã hướng dẫn các kĩ năng truyền thông về phòng chống tác hại của thuốc lá trong các cơ sở giáo dục. Cũng trong chương trình, Tiến sĩ Phạm Thị Bình - Giảng viên trường ĐHSP Hà Nội đã hướng dẫn các cán bộ, giáo viên giáo dục lồng ghép phòng chống tác hại thuốc lá trong bài giảng môn học, hoạt động giáo dục cấp trung học cơ sở.
Thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng là hai loại sản phẩm thuốc lá mới có xu hướng sử dụng gia tăng và phổ biến nhất hiện nay trên thế giới và Việt Nam, đặc biệt là ở giới trẻ. Các sản phẩm này hiện không được quy định trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, cũng chưa được phép nhập khẩu và kinh doanh tại Việt Nam.
Phổ biến hiện nay có thuốc lá điện tử còn được gọi tên khác như E-cigarette hay Vape, là thiết bị điện tử cầm tay, sử dụng pin để làm nóng dung dịch điện tử có chứa nicotine và các chất hóa học khác, tạo ra các hạt khí dung cho người dùng hít vào.
- Phân loại:
Khói thuốc lá điện tử được tạo ra do quá trình làm nóng dung dịch thuốc lá điện tử, chứa nhiều hoá chất gồm: Nicotine; Hợp chất của cacbon: acetaldehyde, aceton, acrolein, hợp chất hữu cơ formaldehyde, các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC), hydrocacbon thơm đa vòng (PAHs); Nitrosamine đặc trưng của thuốc lá (TSNA); Kim loại: chì, crom, niken và fomandehit được tìm thấy trong khói của một số sản phẩm thuốc lá điện tử ở mức bằng và cao hơn thuốc lá điếu thông thường; Chất tạo mùi hương: diacetyl, acetyl propionyl,..
Về tác hại, hầu hết thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng chứa thành phần nicotine và rất nhiều hoá chất độc hại đối với sức khoẻ con người. Đặc biệt, nicotine là một hợp chất hoá học có khả năng gây nghiện cao và kích thích sự hưng phấn thần kinh: Nicotine trong thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng là chất gây nghiện mạnh và rất độc hại, do đó gây hại như các sản phẩm thuốc lá điếu thông thường. Nicotine làm cho người hút thuốc lá nhanh chóng bị nghiện thuốc lá (lệ thuộc vào nicotine) dù chỉ sau vài lần hút thuốc. Khi đã bị nghiện thuốc lá, nếu thiếu thuốc lá hoặc dừng hút thuốc sẽ có biểu hiện thèm thuốc, cơ thể mệt mỏi, chán nản, hay cáu kỉnh. Sử dụng nitcotine liều cao có thể làm trầm trọng hơn các triệu chứng trầm cảm và lo âu, làm kìm hãm sự phát triển của não bộ, ảnh hưởng đến khả năng nhớ, tập trung chú ý và học tập, nguy hiểm đặc biệt đối với trẻ em. Sử dụng nicotine ở tuổi vị thành niên cũng có thể làm tăng nguy cơ nghiện các chất gây nghiện khác (như ma túy,...) ở nhóm tuổi này. Hơn nữa, sử dụng thuốc lá điện tử ở giới trẻ cũng làm tăng khả năng hút thuốc lá trong tương lai. Ngoài ra, thuốc lá điện tử còn có thể dẫn đến các bệnh lí đường hô hấp, tim mạch, ung thư phổi….
Mặt khác, thuốc lá điện tử còn gây hại với những người hút thuốc lá thụ động – những người xung quanh tiếp xúc với khói thuốc với các triệu chứng như: khó thở, kích ứng mắt, nhức đầu, buồn nôn và đau họng hoặc kích thích họng…
Tại Việt Nam, sử dụng thuốc lá điện tử trong giới trẻ có xu hướng gia tăng ở các thành phố lớn và trong nhóm có mức sống khá. Trong nhóm học sinh, tỉ lệ sử dụng thuốc lá điện tử cũng khá cao. Tại các thành phố lớn, có thể do khả năng chi trả cao hơn hơn và thuốc lá điện tử sẵn có hơn, tỉ lệ hút thuốc lá điện tử ở học sinh hiện rất đáng quan ngại. Một nghiên cứu khác tại Hà Nội năm 2020 cho thấy tỉ lệ hiện đang sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh lớp 8 – 12 là 8,35% (nữ là 4,8%, nam là 12,39%), ở học sinh lớp 10 – 12 là 12,6%.
Vì vậy, Bộ Giáo dục – Đào tạo đã thực tuyên truyền về các quy định của pháp luật đối với giáo viên và học sinh về công tác phòng chống tác hại thuốc lá trong trường học. Các hoạt động ngoại khóa thiết thực có thể tổ chức như lễ phát đông xây dựng trường học không thuốc lá; truyền thông trực tiếp toàn trường; tổ chức hội thi, vẽ tranh, tìm hiểu, tiểu phẩm, văn nghệ về phòng chống tác hại của thuốc lá, xây dựng góc truyền thông về phòng, chống tác hại thuốc lá trong trường học, tổ chức kí cam kết không hút thuốc trong trường học. Bên cạnh đó, lồng ghép giảng dạy nội dung phòng, chống tác hại của thuốc lá trong các môn học có liên quan như Giáo dục công dân, Địa lí, Sinh học, Công nghệ…
Trường THCS Quang Trung đã tổ chức buổi tuyên truyền đến học sinh toàn trường những hiểu biết, nguy cơ và tác hại của thuốc lá mới gây ra với sức khỏe, môi trường. Nhà trường cũng thường xuyên tuyên truyền đến phụ huynh các lớp về việc nhắc nhở học sinh không sử dụng thuốc lá điện tử. Bên cạnh đó, nhà trường thường xuyên lập đoàn kiểm tra tổ chức kiểm tra đột xuất các lớp để ngăn chặn và nhắc nhở học sinh về việc thực hiện nghiêm túc không khói thuốc lá trong trường học. Hi vọng rằng, với sự phối hợp của nhà trường – gia đình sẽ giáo dục các em học sinh hiểu rõ về tác hại và tránh xa thuốc lá mới.